W ramach obchodów 70lecia Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie zrealizowano wyjątkowy projekt – wokół PKiN pojawiła się ścieżka edukacyjna ze szklanymi tablicami. Dzięki nowatorskiej ekspozycji fotografia i historia zetknęły się z przestrzenią publiczną, oferując mieszkańcom i turystom świeży, angażujący sposób poznania przeszłości i symboliki tego obiektu.
Co się wydarzyło w Warszawie
W ramach obchodów 70-lecia Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie powstała nietypowa atrakcja – edukacyjna ścieżka złożona ze szklanych tablic, które stanęły wokół budynku. Nowoczesna forma prezentacji, w której zdjęcia i tekst zostały naniesione bezpośrednio na przezierne tafle szkła, przyciąga wzrok, a jednocześnie nie dominuje miejskiej przestrzeni. Wtopione w otoczenie tablice pozwalają spojrzeć na PKiN z zupełnie innej perspektywy – tej historycznej, często nieoczywistej.
Pierwsza część ekspozycji skupia się na czterech kontrowersyjnych lub pomijanych elementach architektury Pałacu, które dziś często giną w cieniu samego budynku. Jedna z tablic opowiada o rzeźbie młodego mężczyzny z księgą – jednej z ośmiu figur umieszczonych w niszach wokół Sali Kongresowej. Nie każdy wie, że tom, który trzyma postać, symbolizuje dzieła klasyków komunizmu. Inna tablica ujawnia mało znany szczegół fasady: kamienny napis „Pałac Kultury i Nauki im. Józefa Stalina”, który nadal istnieje, choć przez lata był zasłonięty.
Kolejny przystanek ścieżki to relief nad wejściem głównym – płaskorzeźba ukazująca pochód robotników, stanowiąca alegorię władzy socjalistycznej. Dzięki szklanej tablicy, wzbogaconej archiwalną fotografią i wyjaśnieniem kontekstu, przechodnie mogą zrozumieć, jak istotną rolę symboliczno-propagandową odgrywała architektura Pałacu w latach 50. Ostatnia z tej serii tablic zwraca uwagę na godło Polski bez korony, które znajdowało się pierwotnie na trybunie honorowej na placu Defilad. Dziś jego pozostałości są niemal niezauważalne – tablica pozwala je dostrzec i zrozumieć.
Każda z tych czterech tablic to połączenie szkła, fotografii i syntetycznej narracji. Obok archiwalnego zdjęcia lub zbliżenia detalu znajduje się tekst wprowadzający w kontekst – nie za długi, nieprzytłaczający, ale skłaniający do zatrzymania się na chwilę. Użycie szkła jako nośnika treści sprawia, że informacje niemal „unoszą się” w przestrzeni – nie blokują widoku, tylko go uzupełniają. To nieco inny sposób opowiadania historii: nie przez pomniki czy pompatyczne instalacje, ale przez lekką, prawie przezroczystą obecność.
Ślady, które nie znikają
W drugiej odsłonie ścieżki – od strony Parku Świętokrzyskiego – pojawi się sześć kolejnych tablic, tym razem poświęconych Januszowi Korczakowi i wojennej historii Domu Sierot. Będzie ona pokazywała dramatyczne sceny z lat 1941–1944: mur „małego getta” wzdłuż ulicy Siennej zimą 1942 roku, kamienicę przy Śliskiej, gdzie tymczasowo działał Dom Sierot, oraz drogę, jaką przebyli jego wychowankowie na Umschlagplatz. Pozostałe trzy tablice będą przedstawiały codzienność i zniszczenia w czasie Powstania Warszawskiego – widoki z ulicy Śliskiej, ruiny i postaci cywilów.
Wszystkie tablice utrzymane będą w tej samej stylistyce: przezroczyste, proste, z nadrukowanymi na szkle czarno-białymi fotografiami i czytelnymi opisami. Spójne, estetyczne i trwałe – przystosowane do długotrwałej ekspozycji na zewnątrz. Stanowią jednocześnie mapę do refleksji, lekcję historii i punkt wyjścia do rozmowy o przeszłości miasta. Dzięki nim, nawet przypadkowy spacer wokół Pałacu może zmienić się w cichą, osobistą podróż przez historię Warszawy.
Idea „szklanych spacerów”
Edukacyjna ścieżka w Warszawie wykonana została ze szkła samoczyszczącego Pilkington Activ™. Ma ono specjalną powłokę, która aktywowana światłem dziennym powoduje rozkład zanieczyszczeń organicznych, a w czasie deszczu woda spłukuje wszelkie uwolnione zanieczyszczenia z powierzchni szyby.
– Jesteśmy dumni, że mogliśmy wykorzystać szkło w tak nieoczywistej formie – nie jako materiał architektoniczny, ale jako nośnik historii, edukacji, technologii i estetyki – mówi Ewelina Wójcicka kierownik komunikacji marketingowej w Pilkington IGP. – Szkło zazwyczaj kojarzy się z architekturą, funkcjonalnością, czasem z designem. W tym projekcie stało się czymś znacznie więcej – delikatnym medium opowiadającym historię miasta. Dzięki swojej przezroczystości nie konkuruje z przestrzenią, tylko się w nią wpisuje. A jednocześnie niesie treść. Wierzymy, że takie projekty budują nowe mosty między technologią a ludzkim doświadczeniem, między przestrzenią codzienną a przeszłością, którą warto na nowo odkrywać – dodaje.
Ścieżka wokół PKiN pokazuje, jak za pomocą szkła można opowiedzieć historię w przestrzeni publicznej — w sposób nowoczesny, dostępny, edukacyjny. Dla mieszkańców i gości stolicy projekt stanowi niecodzienną lekcję historii – ilustrowaną, bezpośrednią, angażującą. Nowa forma uczczenia jubileuszu, z którą każdy może aktywnie obcować, jest już dostępnym punktem spacerowym i edukacyjnym w samym sercu Warszawy.