Ochrona przeciwpożarowa nie jest tym, na czym się skupiamy się najbardziej budując własny mieszkanie dom. Zwłaszcza, że przepisy dotyczące domów jednorodzinnych nie są pod tym względem tak bardzo wymagające. Tego obszaru nie warto jednak zaniedbywać. Uważny wybór zabezpieczeń przeciwogniowych może w przyszłości bardzo pomóc w uratowaniu nas, naszych bliskich i naszego dobytku.
Rozwiązania ognioochronne wydłużają czas potrzebny, by bezpiecznie ewakuować wszystkie obecne w domu osoby i ugasić pożar. Zwiększają tym samym szansę na zduszenie płomieni zanim poczynią spustoszenie. To niezwykle ważne w momencie, gdy ogień próbuje strawić cały budynek i każda minuta, a nawet sekunda ma znaczenie. Strażacy skupiają się przede wszystkim na tym, aby wyprowadzić z obiektu znajdujących się tam ludzi, ugasić pożar i nie pozwolić, by rozprzestrzenił się na sąsiednie budynki. Nie mają czasu na to, by zajmować się ratowaniem czyjegoś dobytku i obchodzić się delikatnie z wyposażeniem wnętrz. Dlatego im lepiej zabezpieczymy swoje mieszkanie, tym mniejsze straty poniesiemy w wypadku tak tragicznego zdarzenia jakim jest pożar. A szkody mogą być niemałe. W 2019 roku przeciętne straty w wyniku pożaru w Polsce (wliczając w to pożary np. śmietników, które zaniżają statystyki) wynosiły średnio blisko 5 tysięcy zł, z czego zniszczenia związane z samą konstrukcją budynku – nieco ponad 2 tysiące zł (dane Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej).
Usytuowanie domu
O ochronie przeciwpożarowej najlepiej myśleć już decydując o samym ulokowaniu domu na działce. Wymagana minimalna odległość od sąsiednich obiektów warunkowana jest tym, co znajduje się na terenie położonym obok. Jeśli jest to budynek, znaczenie ma czy jego najbliższe ściany posiadają okna oraz czy dany teren obejmuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego lub warunki zabudowy. W zależności od tych wszystkich wytycznych odległość pomiędzy obiektami ma wynosić przynajmniej od 1,5 m do 4 m. Przy zabudowie szeregowej albo domach bliźniaczych, kiedy działki są wąskie (do 16 m), budynki mogą stać na ich granicy, ale wtedy musi je oddzielać ściana zbudowana z materiałów o wysokiej klasie odporności.
Konstrukcja domu
Co do rodzaju konstrukcji – generalnie za bezpieczniejsze uznaje się te murowane. Jednak w domach o szkielecie drewnianym również można zadbać o ochronę przeciwogniową na wysokim poziomie, izolując odpowiednio i zabezpieczając elementy drewniane.
Jeśli budynek mieszkalny ma nie więcej niż trzy naziemne kondygnacje nie odnoszą się do niego szczegółowe wymagania odnośnie ochrony pożarowej zawarte w Warunkach Technicznych. Przy tego rodzaju obiektach obowiązują tylko przepisy odnośnie różnych mogących się tam znaleźć urządzeń, np. kominków, które muszą być umiejscowione przynajmniej 0,6 m od łatwo zapalnych części. Jeśli ktoś planuje w domu saunę, piec kaflowy, przewody spalinowe i dymowe również musi zadbać o zachowanie wymaganej odległości od łatwo zapalnych i drewnianych przedmiotów. Szczegółowe wytyczne dotyczą też kotłowni i znajdujących się w nich kotłów gazowych, olejowych czy na paliwo stałe.
Z czego budować – klasyfikacja ogniowa
Materiały budowlane i wykończeniowe badane są pod kątem tego, jak reagują na ogień i w jakim stopniu zapewniają bezpieczeństwo przeciwpożarowe. Wybierając te, które zostaną zastosowane w naszym domu dobrze jest zwrócić uwagę na różnego rodzaju oznaczenia i informacje.
Klasy reakcji na ogień mówią nam o tym, jak dany materiał zachowa się w kontakcie z płomieniami – czy się zapali, czy będzie dymił i wydzielał płonące krople. Klas palności jest siedem (A1, A2, B, C, D, E i F), przy czym A1 oznacza materiał niepalny, a F taki, który bardzo łatwo zajmuje się ogniem. Pod kątem wytwarzania dymu przydziela się wyroby budowalne do trzech klas (s1 – mała emisja, s2 – średnia emisja, s3 – duża emisja), podobnie przy ocenie intensywności wytwarzania płonących kropel i cząstek (d0 – wcale, d1 – średnio i d2 – dużo). Najlepiej jest więc stosować materiały i produkty oznaczone symbolami s1, d0. Ma to duże znaczenie np. przy wybieraniu izolacji poszczególnych instalacji. Na rynku dostępne są takie produkty jak ThermaSmart PRO firmy Thermaflex, z klasą ogniową BL -s1, d0, które nie tylko nie rozprzestrzeniają ognia, nie wydzielają płonących kropli i mają niską emisję dymu, ale także emitowany przez nie dym ma białawe, a nie ciemne zabarwienie. Znacznie ułatwia to ewakuację z budynku, bo droga ucieczki jest w miarę widoczna.
– Z kolei używanie wyrobów, które nie wydzielają płonących kropel jest o tyle ważne, że cząsteczki te mogą powodować rozprzestrzenianie ognia i poparzenia. Może to prowadzić do przenoszenia się pożaru w miejsca odległe od jego źródła – wyjaśnia Cezary Naliwajek, Sales & Marketing Manager Insulation Europe z firmy Thermaflex, producenta systemów izolacyjnych.
Trzeba wziąć tez pod uwagę, że po silnym rozgrzaniu niektóre produkty mogą wytwarzać toksyczne substancje. Surowce mineralne podczas długiego pożaru mogą stracić swoją spoistość i się zniszczyć, a elementy metalowe w wysokiej temperaturze mogą giąć się jakby były zrobione z plasteliny.
Odporność ogniowa
Wskazuje ona przez jaki czas w trakcie rozwiniętego pożaru dany materiał nie traci swoich właściwości użytkowych: nośności oznaczonej jako R, izolacyjności ogniowej I oraz czelności ogniowej – E. Klasy odporności ogniowej podawane są w minutach. Np. zgodnie z przepisami ściany pomiędzy domami szeregowymi i bliźniakami muszą mieć klasę odporności ogniowej minimum REI 60. Oznacza to, że zachowają swoje właściwości użytkowe przez 60 minut od chwili rozpoczęcia pożaru do momentu osiągnięcia przez element budynku jednego z trzech granicznych kryteriów nośności ogniowej, szczelności ogniowej i izolacyjności ogniowej. Parametr REI pozwala więc przewidzieć, ile czasu w razie pożaru będą mieli przebywający w budynku na ewakuację. 30 minut to minimalny klasyfikowany czas, a niektóre wyroby osiągają nawet REI 240.