Warszawa, 22.05.2025 – Sezon burzowy w Polsce trwa od maja do września – ze szczytem przypadającym na lipiec i sierpień. Wraz z jego nadejściem powinniśmy zadbać o bezpieczeństwo instalacji elektrycznych oraz podłączonych do nich urządzeń. To ważne, ponieważ w związku z rosnącą liczbą anomalii pogodowych, instalacje elektryczne coraz częściej są narażone na działanie prądów piorunowych.
Kluczowe cechy prądów piorunowych:
- Natężenie prądu: najczęściej wynosi od 10 do 100 kiloamperów (kA), ale może przekraczać nawet 200 kA w skrajnych przypadkach.
- Czas trwania: bardzo krótki – pojedynczy impuls trwa zwykle kilkadziesiąt do kilkuset mikrosekund, choć cały proces może mieć kilka faz (prądy wstępne i powrotne).
- Temperatura kanału piorunowego: sięga nawet 30 000°C, czyli więcej niż na powierzchni Słońca.
- Oddziaływanie: prądy piorunowe mogą uszkadzać budynki, urządzenia elektroniczne, instalacje elektryczne oraz stanowić zagrożenie dla życia.
Na ratunek – technologia
Aby skutecznie chronić się przed skutkami burz – wyładowań atmosferycznych, szczególnie w okresie wiosenno-letnim, kluczową rolę odgrywają ograniczniki przepięć. Są to urządzenia, które służą do ochrony instalacji elektrycznej i podłączonych do niej urządzeń.
Występują 3 typy ograniczników przepięć:
- Typ 1 (klasa B) – którego zadaniem jest w szczególności ochrona przed przepięciami pochodzącymi z wyładowań atmosferycznych i ograniczenie wartości przepięcia docierającego do danego budynku z sieci energetycznej.
- Typ 2 (klasa C) – jego zadaniem jest ochrona instalacji elektrycznej przed przepięciami łączeniowymi i pobliskimi wyładowaniami atmosferycznymi.
- Typ 1+2 (klasa B+C) – chroni instalację elektryczną i podłączone do niej urządzenia przed wszelkiego rodzaju przepięciami. Ograniczniki tego typu są najczęściej wykorzystywanymi urządzeniami do ochrony przeciwprzepięciowej w Polsce.
Strzelił. I co potem?
Przepięcia wywołane wyładowaniami atmosferycznymi są nie tylko niebezpieczne dla ludzi, ale mogą również generować kosztowne naprawy. Aby zwiększyć niezawodność i bezpieczeństwo zasilania w domu lub miejscu pracy, warto rozważyć większą liczbę jego źródeł. Dzięki temu, w przypadku awarii jednego z nich, możliwe jest automatyczne przełączenie na kolejne, alternatywne. Nie dzieje się to jednak samo z siebie. By takie rozwiązanie spełniało oczekiwania, niezbędny jest szybki i niezawodny system przełączający, powszechnie znany jako układ SZR. Tę rolę doskonale spełnia TransferPacT – układ do przełączania zasilania od Schneider Electric. Występuje on również w wersji manualnej, ale do awaryjnego przełączenia, podczas burzy, najlepiej sprawdza się wersja zautomatyzowana.
TransferPacT Active i Active Automatic to rozwiązania, które w jednym module zawierają zarówno łączniki jak i automatykę sterującą. W ten sposób można ograniczyć ilość miejsca wymaganą do montażu i poprawić niezawodność (nie ma konieczności łączenia ze sobą kolejnych elementów układu, co eliminuje potencjalne błędy montażowe). W przypadku TransferPact do wyboru jest opcja przełączania między dwoma źródłami: sieć – sieć lub sieć – agregat. To przede wszystkim możliwość zabezpieczenia swojej instalacji elektrycznej i cieszenia się spokojem przez cały sezon burzowy.
Jak dobrać odpowiedni ogranicznik (Surge Protection Device)?
Do przepięć może dojść w najmniej oczekiwanych momentach. Szczególnie wrażliwe są nowoczesne urządzenia RTV oraz AGD, w które aktualnie wyposażona jest większość budynków mieszkalnych. Wybierając ogranicznik przepięć, należy wziąć pod uwagę położenie danego budynku, jego okolicę, ale też to czy posiada on instalację odgromową. Dobór ogranicznika zależy w głównej mierze od specyfiki danej instalacji elektrycznej i podłączonych do niej urządzeń.
Podczas doboru ochrony przeciwprzepięciowej kluczowe jest zwrócenie uwagi na tzw. parametr limp, który określa zdolność urządzenia do odprowadzania prądu piorunowego. Podczas projektowania ochrony przeciwprzepięciowej przyjmuje się wartość prądu piorunowego równą 100kA. Połowa z tej wartości domyślnie trafia do instalacji. W przypadku typu 1+2 limp jest na poziomie 12,5 kA na biegun, co w rzeczywistości gwarantuje zdolność odprowadzenia 50kA przy 4P aparatach, zapewniając wysoki poziom ochrony.
Ograniczniki przepięć typu 1 (dawniej określane jako klasa B) to podstawowe narzędzie w walce z bezpośrednimi skutkami wyładowań atmosferycznych. Ich zadaniem jest przejęcie i rozproszenie energii prądu piorunowego, zanim dotrze on do wrażliwych części instalacji i urządzeń. Najczęściej są montowane jako tzw. pierwszy stopień ochrony, na wejściu instalacji elektrycznej do obiektu. Natomiast SPD typu 2 chronią instalację i urządzenia do niej podłączone wewnątrz budynku. Są stosowane w miejscach, gdzie nie ma ochrony odgromowej oraz budynek jest zasilany linią napowietrzną.
Uderzenie pioruna może wygenerować przepięcia sięgające kilkudziesięciu kilowoltów, a te z łatwością mogą uszkodzić urządzenia elektryczne i doprowadzić do awarii całych instalacji. Kluczowym elementem ochrony stają się więc odpowiednio dobrane zabezpieczenia.
O Schneider Electric
Celem Schneider Electric jest wsparcie Klientów w wykorzystaniu dostępnej energii i zasobów, łącząc zrównoważony rozwój z innowacyjnymi rozwiązaniami. Nazywamy to Life Is On. Naszą misją jest bycie cyfrowym partnerem ekologicznego i wydajnego rozwoju.
Przeprowadzamy transformację cyfrową, integrując wiodące na świecie technologie procesowe i energetyczne, automatykę, systemy sterowania w czasie rzeczywistym, oprogramowanie i usługi cyfrowe dla różnych segmentów rynku: zakładów przemysłowych, budynków biurowych i mieszkalnych, centr przetwarzania danych oraz obiektów infrastruktury krytycznej.
Jesteśmy firmą o zasięgu globalnym, ale działamy i angażujemy się lokalnie. Promujemy otwarte standardy i rozbudowane ekosystemy partnerskie z naszymi Klientami, którzy – podobnie jak my – kierują się wartościami: szczytny cel, otwartość, zaangażowanie.
www.se.com/pl