Ministerstwo Rozwoju i Technologii przekazało do konsultacji publicznych projekt nowego rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Nowe przepisy mają wejść w życie we wrześniu 2026 roku.
Eksperci z branży ociepleń alarmują, że część propozycji negatywnie wpłynie na proces budowlany, dostępność i ceny mieszkań, wysokość czynszów oraz koszty i tempo termomodernizacji. Chodzi o zmiany wymagań regulujących ocieplanie budynków zaproponowane przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej.
Brak kompleksowej oceny
Przygotowane w Ministerstwie Rozwoju i Technologii rozporządzenie ma dostosować polskie przepisy do wymogów transformacji energetycznej określonych w unijnej dyrektywie EPBD. To nie tylko ważny, ale i pilny do realizacji cel, bo budynki odpowiadają za największe zużycie energii w UE. Nowe regulacje mają przyspieszyć i uprościć proces inwestycyjny, poprawić dostępność, bezpieczeństwo i efektywność energetyczną polskich budynków.
Niestety część propozycji zmian, których celem ma być wzrost bezpieczeństwa pożarowego budynków może przynieść skutki odwrotne do zamierzonych. Chodzi o wzrost stosowania w budownictwie tzw. niepalnych termoizolacji oraz obowiązkowego wykonywania w ociepleniach części budynków – tzw. barier ogniowych z wełny mineralnej.
Jak wyjaśnia MRiT, proponowane rozwiązania mają na celu ograniczenie możliwości wystąpienia pożarów dużych i bardzo dużych, powodujących straty znacznych rozmiarów. Prace w tym zakresie miały zostać zainicjowane przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej po analizie ostatnich pożarów hal wielkopowierzchniowych, przede wszystkim pożaru centrum handlowego przy ul. Marywilskiej Warszawie, do którego doszło w maju ub.r.
Jeśli propozycje KG PSP wejdą w życie, to szeregu wskazanych w rozporządzeniu budynków – wielorodzinnych powyżej trzech kondygnacji naziemnych oraz wielkopowierzchniowych – hal magazynowych, produkcyjnych czy galerii handlowych nie będzie już można ocieplić w dotychczasowy sposób, tj. przy zastosowaniu wyłącznie płyt ze styropianu, poliuretanu czy płyt warstwowych z rdzeniem z tych wyrobów. Ocieplenie ścian bądź dachów będzie musiało zawierać pasy i strefy z wełny mineralnej, albo być wykonane wyłącznie z użyciem wełny.
Eksperci oceniają, że zmiany zostały zaproponowane na wyrost, w oderwaniu od oceny poziomu bezpieczeństwa pożarowego budynków, a przede wszystkim bez dowodów skuteczności takich rozwiązań. Propozycje strażaków mają pozostawać w sprzeczności z klasyfikacjami ogniowymi i innymi wymaganiami formalnymi dotyczącymi ocieplania budynków. Pomijają również techniczne możliwości wykonywania pasów i stref z wełny w ociepleniach budynków oraz trwałość takich rozwiązań.
Ostrzegają, że negatywne społeczne, ekonomiczne i środowiskowe skutki takich zmian dla budownictwa wielokrotnie przekroczą skutki pożarów, które w praktyce w dalszym ciągu zdarzają się niezmiernie rzadko.
Dla Polek i Polaków ważniejsze obecnie wyzwania to stałe wysokie koszty energii i ogrzewania, niska dostępność mieszkań oraz brak wystarczających środków na termomodernizację budynków.
Fot. Ocieplenie ścian zewnętrznych budynku wielorodzinnego styropianem-1
Wzrost kosztów
Wełna jest nawet blisko trzy razy droższa od płyt styropianowych.
Według wstępnych szacunków, w przypadku ociepleń ścian zewnętrznych z pasami wełny koszty termoizolacji wzrosną co najmniej o kilkanaście procent. Ocieplanie wyłącznie z użyciem wełny będzie droższe o około 40%. Konieczność jej większego zastosowania w ociepleniach i monopol na pasy z pewnością dodatkowo wpłynie na wzrost cen.
Skutki nowych wymagań w postaci znacznie wyższych kosztów ocieplania budynków odczują przede wszystkim inwestorzy indywidualni, deweloperzy, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, a także właściciele i nabywcy mieszkań.
Rys. Porównanie kosztów zakupu i instalacji materiału termoizolacyjnego (styropian grafitowy 0,033 W/mK/wełna skalna 0,034 W/mK)
Źródło danych: średnie ceny materiałów na 03.07.2025 – portal Allegro, średnie ceny robocizny na 03.07.2025 – stawki wykonawców
Negatywny wpływ na polską branżę ociepleń
Ograniczenia w stosowaniu dominujących dziś technologii ocieplania budynków uderzą w całą branżę dociepleniową (z wyjątkiem producentów wełny). Producenci eliminowanych z ociepleń materiałów to przede wszystkim polskie firmy, często z rodzinnym kapitałem. Producenci wełny to olbrzymie zachodnie koncerny. Zgodnie z propozycjami zmian przeciwpożarowych to one skonsumują środki z krajowych i europejskich funduszy przeznaczonych na termomodernizację. W praktyce wyższe koszty nowych regulacji poniesie polskie społeczeństwo oraz Skarb Państwa.
Sytuacja jest tym bardziej niepokojąca, że na przestrzeni ostatnich lat krajowe firmy z branży izolacji były zachęcane do rozwoju swoich przedsiębiorstw w związku z koniecznością sprostania potrzebom zapowiadanego wzrostu tempa termomodernizacji polskich budynków wynikającego z wdrażania dyrektywy EPBD. Proponowane zmiany dla wielu polskich firm będą oznaczać konieczność ograniczenia działalności i redukcji zatrudnienia albo upadłości.
Fot. Ocieplenie ścian zewnętrznych budynku wielorodzinnego styropianem-2
Wydłużenie i skomplikowanie procesu budowlanego
Aby budownictwo w Polsce mogło się rozwijać, potrzebne jest uproszczenie i przyspieszenie skomplikowanych procedur. Jest to również jedno z głównych założeń nowego rozporządzenia.
Zamiast deregulacji, wspomniane wcześniej zapisy w zakresie bezpieczeństwa pożarowego nakładają na inwestorów, projektantów i architektów dodatkowe, bardzo szczegółowe wymagania. Łączenie wełny i styropianu, poliuretanu czy płyt warstwowych na jednej elewacji czy dachu nie tylko podnosi koszty, lecz także znacząco komplikuje projektowanie i wykonawstwo ociepleń.
Brak nie tylko systemów ociepleń z dwiema termoizolacjami, ale i technicznych możliwości wykonywania takich ociepleń, bo wełna, z uwagi na gorszą izolacyjność, wymaga zastosowania większej grubości pasów niż pozostała część ocieplenia. Problemem będą mostki cieplne, rożne właściwości cieplnowilgotnościowe obu materiałów oraz konieczność mechanicznego mocowania wełny, która ma niską odporność na rozrywanie i ściskanie, a jest nawet 8 razy cięższa od styropianu.
Dodatkowe wyzwanie stanowić będzie docieplanie istniejących już ociepleń. W związku z brakiem możliwości mocowania ciężkiej wełny do istniejącego ocieplenia ze styropianu, może zachodzić konieczność zrywania całych wykonanych już ociepleń.
Koszty i uciążliwość takich prac spadną przede wszystkim na spółdzielnie mieszkaniowe i wspólnoty, które kilka lat temu wykonały już ocieplenie. W wielu przypadkach chcąc dostosować je do nowych wymagań, będą musiały je zerwać i ponieść koszty jego utylizacji oraz kolejny raz zakupić i zainstalować materiał izolacyjny, ale tym razem nawet 3 razy droższy. Zmiany oznaczają więc również poważne obciążenie dla środowiska.
Rozporządzenie będzie miało zastosowanie przy projektowaniu, budowie i przebudowie oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynku lub jego części, zgodnie z ich przeznaczeniem. W obliczu takich zmian wielu inwestorów oraz właścicieli istniejących budynków może zrezygnować z planowanych prac, co negatywnie wpłynie na liczbę inwestycji i termomodernizacji oraz efektywność energetyczną tych budynków.
Zwiększone straty energii i wyższe koszty ogrzewania pomieszczeń
Ważnym celem nowego rozporządzenia jest również poprawa efektywności energetycznej budynków.
Obowiązek wprowadzenia pasów z wełny na fasadach i dachach budynków będzie jednak oznaczać zwiększenie strat ciepła, zamiast ich zmniejszenia. Stanie się tak ponieważ wełna, która ma gorsze parametry termoizolacyjne, wymaga zastosowania grubszej warstwy tego materiału niż łączone z nią styropian czy płyty PIR. Pozostawienie takich różnic w izolacyjności termicznej na elewacji czy dachu to zwiększone ryzyko powstawania mostków termicznych, a co za tym idzie strat energii.
Negatywne skutki takich rozwiązań w postaci zwiększenia zużycia energii grzewczej dotkną wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe, a koszty poniosą właściciele i najemcy mieszkań płacąc wyższe rachunki za ogrzewanie.
Nowe warunki techniczne – podsumowanie
Cele nowego rozporządzenia, takie jak poprawa efektywności energetycznej budynków oraz ich większa dostępność dla osób starszych i niepełnosprawnych, są jak najbardziej słuszne i oczekiwane. Część proponowanych regulacji, w szczególności dotyczących ocieplania budynków z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe, z pewnością wymaga ponownej, dokładnej analizy.
Od kiedy nowe przepisy
Zmiany mają wejść w życie najpóźniej we wrześniu 2026 roku. Konsultacje projektu potrwają do 13 lipca 2025 roku.
O ostatecznym kształcie rozporządzenia, na podstawie wyników konsultacji, zadecyduje Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Pełna wersja nowych warunków technicznych wraz informacjami na temat konsultacji są dostępne na stronie: https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/konsultacje-projektu-rozporzadzenia-w-sprawie-warunkow-technicznych-jakim-powinny-odpowiadac-budynki-i-usytuowanie